Coffee Break: 5 Μύθοι και 1 αλήθεια για τον αγαπημένο μας καφέ!
Ποιος από εμάς δεν απολαμβάνει έστω ένα ποτήρι ή φλιτζάνι καφέ ως μέρος της καθημερινής, πρωινής ή απογευματινής του ρουτίνας;
Ο καφές αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή ροφήματα παγκοσμίως και η ιστορία του ξεκινά ήδη από τον 15ο αιώνα, όπου εκεί χρονολογείται η πιο αξιόπιστη καταγραφή κατανάλωσης καφέ, και πιο συγκεκριμένα στην Υεμένη.
Ο καφές είναι ρόφημα το οποίο παρασκευάζεται από τα καβουρδισμένα και αλεσμένα σπόρια της καφέας ή καφεόδεντρο. Ο καφές έχει αναζωογονητική δράση, η οποία οφείλεται στο βασικό του συστατικό, την καφεΐνη, την οποία βρίσκουμε στους σπόρους των καρπών του. Ημερησίως παράγονται και πωλούνται στην αγορά 7 εκατομμύρια τόνοι καφέ ανά τον κόσμο. Αυτό, λοιπόν, σημαίνει ότι ο καφές αποτελεί μετά το νερό ένα από τα δημοφιλέστερα ροφήματα.
Γιατί πίνουμε καφέ;
Οι περισσότεροι από εμάς συνηθίζουμε να καταναλώνουμε τον καφέ μας το πρωί για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις της ημέρας. Θέλουμε δηλαδή να πάρουμε μια «δόση» ενέργειας, καθώς η καφεΐνη αποτελεί διεγερτική ουσία και μας τονώνει.
Βέβαια, η κατανάλωση καφέ εκτός από διατροφικό, έχει ιστορικό και κοινωνικό ενδιαφέρον. Ο συμβολισμός του καφέ ως το «ρόφημα που φέρνει κοντά τους ανθρώπους», δικαιολογείται απόλυτα, αν σκεφτούμε το τελετουργικό του να βγούμε για έναν καφέ με τους δικούς μας ανθρώπους είναι κάτι που το κάνουμε σχεδόν όλοι μας.
Τι είναι η καφεΐνη;
Ο καφές είναι ένα 100% φυτικό προϊόν χωρίς θερμίδες, ζάχαρη και λιπαρά, ενώ παράλληλα από τη φύση του περιέχει καφεΐνη, φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικές ουσίες και μέταλλα όπως κάλιο, μαγνήσιο και σίδηρο.
Η καφεΐνη είναι μια φυσική ουσία που εκτός από τον καφέ βρίσκεται στους καρπούς και τα φύλλα διαφόρων φυτών και χρησιμεύει στη φυσική άμυνα του φυτού ενάντια σε παθογόνους μικροοργανισμούς. Στον ανθρώπινο οργανισμό έχει μια ήπια διεγερτική δράση που σύμφωνα με έρευνες μπορεί να μας τονώσει, να βελτιώσει τη συγκέντρωση μας και να διατηρήσει τα επίπεδα της κούρασης ελεγχόμενα.
Τι είναι τα αντιοξειδωτικά του καφέ;
Ο καφές είναι μια φυσική πηγή αντιοξειδωτικών ουσιών που ονομάζονται πολυφαινόλες. Οι πολυφαινόλες προστατεύουν τα κύτταρά μας από την καταστροφική επίδραση ουσιών που ονομάζονται ελεύθερες ρίζες οξυγόνου στις οποίες οφείλεται η γήρανση των κυττάρων μας καθώς και άλλες χρόνιες ασθένειες. Εκτός από τον καφέ βρίσκονται στα φρούτα, τα λαχανικά, το κόκκινο κρασί, το κακάο και το τσάι. Τα αντιοξειδωτικά λειτουργούν σαν ασπίδα προστασίας ενισχύοντας την άμυνα του οργανισμού.
Είναι τελικά ασφαλής η κατανάλωση καφέ;
Αν και εξαιρετικά δημοφιλές ρόφημα, ο καφές έχει αποτελέσει «πεδίο μάχης» για πολλούς, καθώς κυκλοφορούν πολλές απόψεις σχετικά με το αν τελικά πρέπει να καταναλώνουμε καφέ ή να στραφούμε σε εναλλακτικά ροφήματα.
Εμείς, θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε τους κυριότερους μύθους σχετικά με τον καφέ και να δούμε αν τελικά μπορούμε ξέγνοιαστοι να κάνουμε το coffee break μας!
Μύθος 1. Ο καφές προκαλεί κατακράτηση υγρών ή αφυδάτωση.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή αρχή ασφάλειας τροφίμων, η ασφαλής ημερήσια δόση καφεΐνης είναι 400mg, δηλαδή 5 κουταλάκια του γλυκού στιγμιαίο καφέ ή 2-3 κούπες καφέ καθημερινά, ανάλογα την ποσότητα που θα βάλουμε σε κάθε κούπα. Η καφεΐνη στις ποσότητες αυτές δεν προκαλεί ούτε κατακράτηση, ούτε έχει διουρητική δράση όπως πολλοί πιστεύουν. Διουρητική δράση έχει το νερό, αφού όσο περισσότερο νερό πίνουμε μέσω του καφέ μας τόσο περισσότερο ενεργοποιούμε το νεφρικό μας σύστημα.
Μύθος 2. Ο καφές χτυπάει στα νεύρα.
Η καφεΐνη είναι μια ελαφρά διεγερτική ουσία. Γι’ αυτό και μας προσφέρει τις ευεργετικές τις ιδιότητες. Δεν αποδεικνύεται από έρευνες πως η ελεγχόμενη, πάντα, πρόσληψη καφεΐνης σε ενήλικες μπορεί να επηρεάσει το νευρικό σύστημα ή να προκαλέσει αλλαγές στη συμπεριφορά. Η μέτρια κατανάλωση καφέ που μας παρέχει μέχρι 400mg καφεΐνης, που αντιστοιχεί σε περίπου 2-3 φλιτζάνια, θεωρείται απόλυτα ασφαλής και δεν προκαλεί παρενέργειες στο νευρικό μας σύστημα. Να σημειωθεί, πως όσοι παρουσιάζουν μια υπερ-ευαισθησία στην καφεΐνη θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις διεγερτικές δράσεις της και να περιορίζουν την πρόσληψή της.
Μύθος 3. Το τσάι έχει περισσότερα αντιοξειδωτικά από τον καφέ.
Ο καφές μπορεί να έχει ακόμη και 3 φορές μεγαλύτερη ποσότητα αντιοξειδωτικών από το τσάι. Είναι πλούσιος σε πολυφαινόλες, χλωρογενικό και καφεϊκό οξύ, θεοφυλλίνη και θεοβρωμίνη ενώ σύμφωνα με έρευνες κατέχει την υψηλότερη θέση ανάμεσα στα τρόφιμα και στα ροφήματα που συμβάλλουν στην ταυτόχρονη πρόσληψη δύο διαφορετικών αντιοξειδωτικών. Φυσικά, ο τρόπος παραγωγής και επεξεργασίας των κόκκων του καφέ παίζουν σημαντικό ρόλο για τη διατήρηση των φυσικών αντιοξειδωτικών που περιέχονται σε αυτούς.
Μύθος 4. Ο καφές παχαίνει / αδυνατίζει.
Ο καφές μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο του βάρους. Αν σκεφτούμε ότι ένα φλιτζάνι καφέ περιέχει περίπου πέντε θερμίδες, καταλαβαίνουμε πως η θερμιδική πρόσληψη είναι ελάχιστη συγκριτικά με άλλα ροφήματα όπως για παράδειγμα ένα αναψυκτικό ή ένα ποτήρι έτοιμο χυμό εμπορίου. Αυτό που μπορεί να μας «γεμίσει» περιττές θερμίδες είναι η προσθήκη γλυκαντικών και άλλων συστατικών, όπως σιρόπι, σαντιγί κ.λπ. Έρευνες έχουν, επίσης, δείξει πως ο καφές συμβάλλει στην ενίσχυση του μεταβολισμού και μπορεί να περιορίσει το αίσθημα της πείνας μειώνοντας τα επίπεδα της γ(κ)ρελίνης στο αίμα, της υπαίτιας για το αίσθημα της πείνας ορμόνης. Ωστόσο, θα πρέπει και εδώ να μην περιμένουμε θαύματα! Κάθε οργανισμός αντιδρά με διαφορετικό τρόπο στην πρόσληψη οποιασδήποτε ουσίας, οπότε η συμβουλή του ειδικού είναι πάντα η πρώτη μας κίνηση!
Μύθος 5. Ο καφές προκαλεί οστεοπόρωση
Τα μέχρι σήμερα δεδομένα δείχνουν πως η πιθανότητα να επηρεάσει η καφεΐνη τα επίπεδα ασβεστίου στον οργανισμό μας και την κατάσταση των οστών εξαρτάται κυρίως από την πρόσληψη καφεΐνης και ασβεστίου κατά τη διάρκεια της ζωής μας, ιδιαίτερα για τις γυναίκες που παρουσιάζουν μεγαλύτερη ευαισθησία. Ωστόσο, σύμφωνα με έρευνες, η ημερήσια δόση της τάξεως των 400 mg καφεΐνης (2-3 κούπες / ημέρα) δεν φαίνεται να επηρεάζει τα επίπεδα ασβεστίου και την κατάσταση των οστών όταν η ημερήσια πρόσληψη ασβεστίου ξεπερνά τα 800mg.
Και η Αλήθεια είναι πως, σύμφωνα με έρευνες, η καφεΐνη συμβάλλει θετικά στις γνωστικές διεργασίες που σχετίζονται με τη μνήμη. Πιο συγκεκριμένα, η έρευνα έδειξε πως η καφεΐνη ενισχύει ορισμένες μνημονικές λειτουργίες, ακόμη και 24 ώρες μετά την κατανάλωσή της! Οι ερευνητές, ωστόσο, δεν σταματούν εδώ αλλά επεκτείνονται και για στη βραχυπρόθεσμη μνήμη όπου και εκεί τα αποτελέσματα αναμένονται να είναι ενθαρρυντικά!
Από τα παραπάνω καταλαβαίνουμε ότι ο καφές δικαίως έχει σταθερά υψηλή θέση στα αγαπημένα μας ροφήματα και η συνετή κατανάλωσή του, μπορεί να μας προσφέρει περισσότερα οφέλη παρά να έχει αρνητικές συνέπειες στον οργανισμό μας!
Εσείς, πώς προτιμάτε τον καφέ σας;
Βιβλιογραφία:
Caffeine ingestion and fluid balance: a review, R. J. Maughan* & J. Griffin
Effects of caffeine on human health, Mark Feeley
Caffeine and L-theanine: the Good, the Bad and the Myths
The effects of caffeine intake on weight loss: a systematic review and dos-response meta-analysis of randomized controlled trials,Reza Tabrizi, Parvane Saneei, Kamran B Lankarani, Maryam Akbari, Fariba Kolahdooz, Ahmad Esmaillzadeh, Somayyeh Nadi-Ravandi, Majid Mazoochi & Zatollah Asemi
